Uitvaartcentrum Ruiver  – Kinderen en rouw

 

Kinderen en het overlijden van een dierbare
Iedereen krijgt in zijn of haar leven te maken met de dood. Hoe verdrietig het ook is, de dood is nu eenmaal onlosmakelijk verbonden met het leven. Het is dan ook haast onvermijdelijk dat kinderen al op jonge leeftijd te maken krijgen met het overlijden van een dierbare, vaak een opa of een oma. Toch zien Peter en Mike Smets van Uitvaartcentrum Ruiver en hun team dat mensen vaak worstelen met de vraag of en hoe ze hun jonge kinderen moeten betrekken bij het overlijden van een geliefde.

Hoe vertel je je kind dat opa of tante overleden is?
‘Het is natuurlijk niet aan ons om te bepalen hoe ouders met hun kinderen moeten omgaan als er geliefd familielid is overleden, laten we dat vooropstellen,’ zegt Peter Smets. ‘Tegelijkertijd ben ik wel al jarenlang werkzaam in de uitvaartbranche, en wat ik door de jaren heen heb geleerd is dat kinderen vooral behoefte hebben aan eerlijkheid. Ouders willen niets liever dan hun kind beschermen tegen verdriet, maar kinderen zijn enorm veerkrachtig, en de dood hoort bij het leven. Door je kind af te schermen voor de realiteit bereik je vaak precies dat wat je juist wilde voorkomen; je maakt je kind bang.’

Opa slaapt
‘Ik noem een voorbeeld,’ vervolgt Peter. ‘We horen mensen vaak tegen hun kleine kinderen zeggen dat opa slaapt. Maar vervolgens wordt opa niet meer wakker, met als resultaat dat het kind bang wordt om te gaan slapen. Want stel je voor dat je zelf ook niet meer wakker wordt! Dat is een hele angstige gedachte. Voor je kind is het veel fijner als je duidelijk bent. Kinderen zijn puur en onbevangen, en heel goed in staat om een overlijden op hun eigen manier te verwerken, mits je eerlijk tegen ze bent. Soms vragen kinderen aan mij waarom opa of oma daar zo stil ligt. Ik vertel dan dat hun hart niet meer klopt. Samen luisteren we dan naar hun eigen hart dat wel klopt, en dan vertel ik dat zij daarom kunnen praten en spelen en bewegen, en opa of oma niet meer. Dan is het voor zo’n kind duidelijk.’

Oma is een sterretje
‘Soms zijn kinderen bang om hun opa of oma te vergeten,’ vervolgt Mike. ‘Het is dan goed om uit te leggen dat je altijd aan ze kunt blijven denken, en dat herinneringen nooit verloren gaan. Veel ouders zeggen dat oma nu een sterretje is, dat kan een kind houvast geven. Zo weet je als je naar de hemel kijkt en de sterren ziet, dat oma nog steeds een beetje bij je is.’

Stil zijn
‘We hadden ooit de uitvaart van een overleden baby, heel erg verdrietig. Het was het vierde kindje in het gezin. De oudste zat al in groep vijf, en de kinderen uit de klas waren aanwezig bij de uitvaart. Ze werden door hun ouders gemaand om stil te zijn, maar ik heb aangegeven dat dat juist helemaal niet hoeft. Natuurlijk moet je luisteren als iemand aan het woord is, maar verder is het heel goed voor kinderen om te kunnen reageren. Vaak maakt dat een dienst ook juist heel mooi en waardevol. De ouders van het overleden kindje hadden de wens geuit om de kinderen te laten bellenblazen tijdens het afscheid. Daar spelen wij dan heel graag op in. We hebben toen aan alle kinderen bellenblaas uitgedeeld. Dat gaf op een hele pure manier een speels accent aan het afscheid.’

Verdrietig zijn mag
‘Het komt er eigenlijk op neer dat eerlijkheid en openheid het allerbelangrijkste is,’ besluit Peter. ‘We zien vaak dat ouders ervoor terugschrikken om hun eigen emoties te tonen, omdat ze bang zijn hun kinderen aan het huilen te maken, maar huilen mag! Verdrietig zijn mag! Het is juist heel goed om dat met je kinderen te delen, erover te praten. Alleen zo leren kinderen dat ze zelf ook verdrietig mogen zijn, en alleen zo hou je samen de herinnering aan de overledene levend. En dat is heel waardevol.’